Αν υπάρχουν μέρη στο Ηλιακό Σύστημα όπου αξίζει τον κόπο να αναζητήσει κανείς ζωή, η Ευρώπη, ένα από τα μεγάλα φεγγάρια του Δία, σίγουρα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας. Και η NASA είναι υποχρεωμένη να την εξερευνήσει, χάρη σε έναν προνοητικό τεξανό γερουσιαστή.
Δύο αποστολές που προγραμματίζεται να εξερευνήσουν την Ευρώπη την επόμενη δεκαετία «είναι οι μόνες αποστολές τις οποίες θα ήταν παράνομο να μην εκτοξεύσει η NASA» καμαρώνει στο περιοδικό Time ο Τζον Κάλμπερσον, ρεπουμπλικανός γερουσιαστής, ερασιτέχνης αστρονόμος και μέλος της επιτροπής του Κογκρέσου που εξετάζει τον προϋπολογισμό της NASA.
Οταν το «θα» μετράει
Πριν από 12 χρόνια, ο Κάλμπερσον κατάφερε να συμπεριλάβει μια αποστολή στην Ευρώπη στον ετήσιο προϋπολογισμό της NASA. Ήταν όμως άπειρος και δεν φρόντισε να κλείσει όλα τα νομικά παραθυράκια: η διαστημική υπηρεσία εξασφάλισε το αντίστοιχο κονδύλι, τελικά όμως προτίμησε να το ξοδέψει σε άλλες, πιο επείγουσες αποστολές. Αυτή τη φορά, ο Κάλμπερσον απέφυγε να κάνει το ίδιο λάθος. Τμήμα των δαπανών του Κογκρέσου που εγκρίθηκε ως νόμος τον Δεκέμβριο του 2015 προβλέπει ότι ένα σκάφος που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από την Ευρώπη «θα» εκτοξευτεί το αργότερο μέχρι το 2022, ενώ ένα σκάφος προσεδάφισης θα ακολουθήσει το αργότερο το 2014. Η λέξη-κλειδί σε αυτήν την περίπτωση είναι το κατηγορηματικό «θα».
Η πρώτη αποστολή θα παραμείνει σε τροχιά για δύο χρόνια αναζητώντας το κατάλληλο σημείο προσεδάφισης. Το σημείο αυτό θα βρίσκεται πιθανότατα κοντά στις γιγάντιες ρωγμές που διατρέχουν το παγωμένο, λευκό κάλυμμα της Ευρώπης.
Ζωή κάτω από τον πάγο;
Παρατηρήσεις προηγούμενων αποστολών έχουν δείξει με σχετική βεβαιότητα ότι, κάτω από το κάλυμμα πάγου, που έχει πάχος αρκετά χιλιόμετρα, βρίσκεται ένας ωκεανός υγρού νερού με βάθος δεκάδες χιλιόμετρα.
Χρωματιστές αποθέσεις που διακρίνονται κοντά στις ρωγμές μαρτυρούν ότι το νερό της Ευρώπης, το οποίο είναι πιθανότατα περισσότερο από το νερό της Γης, περιέχει μια ποικιλία ενώσεων που θα μπορούσαν δυνητικά να συντηρήσουν μικροβιακή ζωή.
Εφόσον υπάρχει αρκετή ενέργεια για να διατηρεί το νερό σε υγρή κατάσταση, και εφόσον υπάρχουν οι δομικοί λίθοι της ζωής, η παρουσία ζωής στον υπόγειο ωκεανό μόνο απίθανη δεν είναι.
Ολα είναι ανοιχτά
Παρά τη νομική δέσμευση, πάντως, τα προβλήματα παραμένουν. H NASA δεν έχει καν οριστικοποιήσει το σχέδιο για το δορυφόρο της Ευρώπης, ούτε για το σκάφος προσεδάφισης που προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το 2025. Το πιθανότερο είναι ότι το σκάφος θα χρησιμοποιεί κάποια πηγή θέρμανσης για να λιώσει τον πάγο και να επιχειρήσει να φτάσει πιο κοντά στο νερό.
Ο προϋπολογισμός του Κογκρέσου, εξάλλου, προβλέπει ότι και οι δύο αποστολές θα εκτοξευτούν με το SLS, έναν νέο πύραυλο βαρέων-βαρών που προγραμματίζεται να πετάξει το νωρίτερο το 2018. Χάρη στην αυξημένη ισχύ του, ο πύραυλος μπορεί να στείλει τις δύο αποστολές στον Δία σε δύο χρόνια αντί σε έξι. Παραμένει ασαφές αν ο SLS θα είναι όντως έτοιμος εγκαίρως. Και μένει να φανεί αν η NASA θα πετύχει τους στόχους που έθεσε το Κογκρέσο -το γεγονός ότι έχει τη νομική υποχρέωση δεν σημαίνει ότι κάποιος θα πάει φυλακή σε περίπτωση αποτυχίας.
Σε κάθε περίπτωση, ο ωκεανός της Ευρώπης θα περιμένει.