Κρίσιμες είναι οι επόμενες ημέρες για το Ρέμα της Πικροδάφνης
Ένα από τα τελευταία της πρωτεύουσας, που διαρρέει την Ηλιούπολη, τον Αγιο Δημήτριο, τον Αλιμο και το Παλαιό Φάληρο. Το ρέμα διατηρεί σε μεγάλο μέρος τη φυσική μορφή του και αποτελεί, παρά τα προβλήματα καθαριότητας και τα μπαζώματα που έχει υποστεί, πνεύμονα πρασίνου και εστία βιοποικιλότητας που φιλοξενεί αρκετά πουλιά. Μια ρωγμή πραγματικής φύσης στην γκρίζα τσιμεντούπολη. Γι’ αυτό και έχει τόσους φίλους, που δεν αφήνονται στη λογική «να το πάρει το ποτάμι». Το Ρέμα της Πικροδάφνης έχει χαρακτηριστεί περιοχή «ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος» (απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ 1993), ενώ στο νέο ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας (2014) κατατάσσεται στα «κύρια υδατορέματα Α΄ προτεραιότητας».
Παρ’ όλα αυτά, έχει δεχθεί μεγάλες κακοποιήσεις μέχρι τώρα. Ο Δήμος Ηλιούπολης επιχείρησε την περίοδο 2000-2002 τον εγκιβωτισμό των 700 μέτρων του ρέματος, επιδιώκοντας να το μετατρέψει σε ανοικτό αγωγό ομβρίων, με πλευρές από τσιμέντο και πέτρα, καταστρέφοντας τη φυσική του μορφή. Αντιδράσεις κατοίκων κατάφεραν να διασώσουν τα 200 από τα 700 μέτρα, τα οποία όμως βρίσκονται τώρα αντιμέτωπα με ένα ανάλογο έργο «διευθέτησης». Υπάρχουν και πάλι αντιδράσεις κατοίκων, οι οποίοι έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, διεκδικώντας την ακύρωση του περιβαλλοντοκτόνου έργου. Η εκδίκαση της υπόθεσης πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 5 Οκτωβρίου και είναι ιδιαίτερης σημασίας συνολικά για την Πικροδάφνη.
«Το βασικό πρόβλημα είναι η απουσία οριοθέτησης του ρέματος στη φυσική του κοίτη και η προσπάθεια να εκτελεστούν τεχνικά έργα μεγάλης κλίμακας πριν από την οριοθέτηση. Αυτό ενέχει κινδύνους προσθήκης νέων αυθαιρεσιών και συντήρησης αυτών που υπάρχουν, πολλές από τις οποίες μπορούν να εκλείψουν. Δυστυχώς, για να επιτρέπονται αυθαίρετες παρεμβάσεις έχει ανακαλυφθεί η έννοια της μερικής οριοθέτησης, η οποία μάλιστα εντάχθηκε στο νομοθετικό πλαίσιο για να εξυπηρετηθούν μεγάλα συμφέροντα. Ομως το ρέμα, ένα ποτάμι, οποιοδήποτε οικοσύστημα είναι ένα ενιαίο σύνολο και μόνο καταστροφική είναι η αποσπασματική προσέγγιση», λέει στην «Κ» ο κ. Τάσος Κεφαλάς από το «Δίκτυο Πολιτών για τη Διάσωση του Ρέματος της Πικροδάφνης».
Επιπλέον, προωθείται μια άλλη μεγάλη παρέμβαση που αφορά τα 7 χιλιόμετρα του ρέματος από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης μέχρι τις εκβολές του στο Παλαιό Φάληρο. Το περιφερειακό συμβούλιο γνωμοδότησε προ δεκαημέρου θετικά στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Αρμόδια όμως για την περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι η αποκεντρωμένη διοίκηση. Το έργο, που έχει αναθέσει η Περιφέρεια Αττικής και στην πραγματικότητα αποτελεί μετεξέλιξη παλιότερων μελετών που στηρίζονται στην ξεπερασμένη τεχνικά και περιβαλλοντικά λογική του εγκιβωτισμού των ρεμάτων-ποταμών, συναντά αξιοσημείωτες αντιδράσεις. Ηδη, σχεδόν 3.000 πολίτες ζητούν την ακύρωση της μελέτης, γιατί «ουσιαστικά μετατρέπει το ρέμα σε τεχνητό αγωγό ομβρίων τοποθετώντας συρματοκιβώτια στο 80% της διαδρομής του. Αυτό γίνεται θεωρητικά για να σταθεροποιηθούν οι όχθες από τη διάβρωση, αλλά ουσιαστικά προστατεύει τις καταπατήσεις που είναι πάνω στην όχθη (παράνομες μάντρες, παράγκες, κτίσματα και πισίνες)». Την οργή των κατοίκων έχει προκαλέσει η παραδοχή πως θα κοπούν 776 δέντρα, από τα 1.000 περίπου που έχουν αναπτυχθεί με φυσικό τρόπο στις περιοχές των παρεμβάσεων. Αν και το έργο παρουσιάζεται ως κυρίως αντιπλημμυρικό, το «Δίκτυο Πολιτών» καταγγέλλει πως τα υπαρκτά προβλήματα που έχουν προκληθεί από κακοτεχνίες (τσιμεντοκατασκευές που φράζουν τη ροή, γέφυρες με κακοτεχνίες), καθώς και αυθαίρετα κτίσματα, ιδιωτικά ή δημοτικά, δεν αντιμετωπίζονται ουσιαστικά. Ταυτόχρονα, η καταστροφή των φυσικών πρανών και της βλάστησης εντός και γύρω από το ρέμα αυξάνει την ορμή και την ποσότητα του νερού, άρα τον πλημμυρικό κίνδυνο.
Απέναντι στην κριτική αυτή η Περιφέρεια Αττικής φαίνεται να χάνει την ψυχραιμία της. Ο κ. Χρήστος Καπάταης, αντιπεριφερειάρχης Νοτίου Τομέα, μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο είπε πως υπάρχουν μεγάλοι κίνδυνοι από πτώση πρανών στο ρέμα, άλλοι το μολύνουν με κάθε είδους απόβλητα και η διοίκηση δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Μίλησε για «κύκλους οι οποίοι εκπροσωπούν συμφέροντα», μπλέκοντας και τους «άλλους με οικολογική ευαισθησία». Παραδέχθηκε πως θα κοπούν 776 δέντρα, υπογραμμίζοντας όμως πως θα φυτευθούν 900 δέντρα και 3.150 θάμνοι και επιπλέον ακόμα 1.000 δέντρα κατά το στάδιο της ανάπλασης.
Αμεση ήταν η αντίδραση του «Δικτύου Πολιτών» ζητώντας από τον κ. Καπάταη να επιδείξει «έστω μία αντίδραση που να υποδηλώνει συμφέρον καταπατητών ή φορέων ύποπτων συμφερόντων. Αλλιώς είναι ένας κοινός συκοφάντης». Οσο για τα νέα δέντρα, «θα χρειαστεί να περάσουν δεκαετίες μέχρι να υποκαταστήσουν πραγματικά τα κομμένα», ενώ αναρωτιούνται «πώς θα φυτευθούν τόσα δέντρα και θάμνοι πάνω στα συρματοκιβώτια».