Αν η άνοδος της θερμοκρασίας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής ξεπεράσει τον ενάμιση βαθμό Κελσίου, το ιδανικό όριο που έχει θέσει η διεθνής συμφωνία του Παρισιού το 2015, τότε πολλά εδάφη γύρω από τη Μεσόγειο, στη Νότια Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, κινδυνεύουν με ξηρασία και ερημοποίηση, σύμφωνα με μια νέα γαλλική επιστημονική μελέτη.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον παλαιοκλιματολόγο Ζοέλ Γκιγιό του Πανεπιστημίου της Αιξ-Μασσαλίας και του Κολλεγίου της Γαλλίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», προειδοποιούν ότι στη Μεσόγειο ίσως εμφανισθούν οικοσυστήματα που δεν έχουν υπάρξει εδώ και 10.000 χρόνια. Μεγάλες πόλεις της Μεσογείου μπορεί να βρεθούν να περιβάλλονται από ξηρά εδάφη ή και έρημο έως το τέλος του αιώνα μας.
Στη Μεσόγειο ίσως εμφανισθούν οικοσυστήματα που δεν έχουν υπάρξει εδώ και 10.000 χρόνια, ενώ μεγάλες πόλεις μπορεί να βρεθούν να περιβάλλονται από ξηρά εδάφη ή και έρημο έως το τέλος του αιώνα.
Ήδη οι θερμοκρασίες στη λεκάνη της Μεσογείου είναι περίπου 1,3 βαθμούς Κελσίου μεγαλύτερες από εκείνες της περιόδου 1880-1920, ενώ την ίδια περίοδο η μέση αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας ήταν μικρότερη, γύρω στους 0,85 βαθμούς Κελσίου. Αυτό δείχνει ότι η Μεσόγειος είναι πιο ευαίσθητη και άρα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή.
Οι Γάλλοι επιστήμονες μελέτησαν δείγματα γύρης από διαδοχικά γεωλογικά ιζήματα του παρελθόντος, βγάζοντας έτσι συμπεράσματα για την πορεία του μεσογειακού κλίματος και των οικοσυστημάτων κατά τα τελευταία 10.000 χρόνια. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας υπολογιστικά μοντέλα, έκαναν προβλέψεις για την εξέλιξη των οικοσυστημάτων στο μέλλον, με βάση διάφορα σενάρια.
Ειδικότερα, όπως τονίζουν, αν η θερμοκρασία δεν ανέβει πάνω από 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, τότε τα μεσογειακά οικοσυστήματα θα συνεχίσουν λίγο-πολύ να έχουν τη γνώριμη εικόνα τους των τελευταίων χιλιετιών.
Αν όμως η άνοδος της θερμοκρασίας φθάσει και ξεπεράσει τους δύο βαθμούς Κελσίου, τότε ολόκληρες περιοχές, όπως η νότια Ισπανία, θα μετατραπούν σε ερήμους, τα δάση φυλλοβόλων δέντρων θα εξαφανιστούν σταδιακά και θα μετακινηθούν σε πιο ορεινά και βόρεια μέρη, ενώ στη θέση τους, σε ένα μεγάλο μέρος της Μεσογειακής λεκάνης, θα εμφανιστούν θαμνώδη φυτά.
Οι κλιματικές συνθήκες έπαιξαν ρόλο στην ανάδυση και εξέλιξη πολλών μεγάλων πολιτισμών της Μεσογείου, όπως του αιγυπτιακού, του ελληνικού και του ρωμαϊκού, κάτι που μπορεί να συμβεί και στο μέλλον.
Οι ερευνητές επισήμαναν ότι αυτές οι αλλαγές στα οικοσυστήματα θα οφείλονται καθαρά και μόνο στην κλιματική αλλαγή. Στη μελέτη τους μάλιστα δεν έλαβαν υπόψη τους άλλες ανθρωπογενείς επιδράσεις, όπως τις αλλαγές στη χρήση γης, την επέκταση των αστικών περιοχών, την υποβάθμιση του εδάφους κ.ά., που μπορεί να επιδεινώσουν περαιτέρω την κατάσταση.
Ο Γκιγιό τόνισε ότι οι κλιματικές συνθήκες έπαιξαν ρόλο στην ανάδυση και στην εξέλιξη πολλών μεγάλων πολιτισμών της Μεσογείου, όπως του αιγυπτιακού, του ελληνικού και του ρωμαϊκού, κάτι που μπορεί να συμβεί και στο μέλλον. Τόνισε ότι οι σημερινές προσφυγικές ροές, οι οποίες στις μέρες μας έχουν πολιτικά και οικονομικά αίτια, μελλοντικά μπορεί να ενταθούν λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας στα νότια της Μεσογείου.
Επιμέλεια άρθρου: Στεφάνου Πένυ