Τη μονοπωλιακή θέση που κατέχει η εταιρεία «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» στη διαχείριση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων στη χώρα μας κατονομάζει οΠανελλήνιος Σύνδεσμος Ανακυκλωτών Μεταλλικών Απορριμμάτων ως έναν από τους λόγους που η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε αυτό τον τομέα.
Όπως επισημαίνουν οι ανακυκλωτές μεταλλικών αποβλήτων όποια επιχείρηση επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί σε αυτό το ρεύμα ανακύκλωσης θα πρέπει αναγκαστικά να συμβληθεί με την Ανακύκλωση Συσκευών ειδάλλως της στερείται το δικαίωμα να ασκεί τη δραστηριότητα αυτή.
Με άλλα λόγια η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» που ελέγχεται από την κοινοπραξία Siemens Bosch, κατέχει τη στιγμή αυτή de factoμονοπωλιακή θέση στην αγορά της ανακύκλωσης ηλεκτρονικών αποβλήτων. Παραπλήσιο ρεύμα, αυτό των λαμπτήρων, ελέγχει η «Φωτοκύκλωση».
—Πώς λειτουργεί (επισήμως) το ρεύμα ανακύκλωσης ηλεκτρονικών αποβλήτων
Σε πρώτη φάση η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» αναθέτει σε εργολάβους τη συλλογή των ΑΗΗΕ και την αποστολή τους σε συμβεβλημένες εταιρείες όπου γίνεται αποσυναρμολόγηση, απορρύπανση και εξαγωγή ανακυκλώσιμων υλικών από τις παλιές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές. Η διαδικασία εξελίσσεται ως ακολούθως:
1. Τα ΑΗΗΕ συλλέγονται σε κάδους που ανήκουν στην «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ».
2. Κατόπιν εντολής της «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ», ο γεμάτος κάδος μεταφέρεται απόσυμβεβλημένο με την «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» μεταφορέα σε επίσης συμβεβλημένη με την «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» επιχείρηση, η οποία αν δεν είναι αδειοδοτημένη για όλα τα υλικά επιστρέφει ορισμένα υλικά μαζί με τον κάδο.
3. Η συμβεβλημένη επιχείρηση απομονώνει τα επικίνδυνα και τοξικά υλικά, διαχωρίζει τα επιμέρους μέταλλα (σιδηρούχα – μη σιδηρούχα) και στην συνέχεια τα διαθέτει ελεύθερα στην αγορά.
Στο σημείο αυτό, η απορρύπανση και επεξεργασία επιδοτείται από την «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ». Ο σύνδεσμος υποστηρίζει ότι η επιδότηση γίνεται με «αδιαφανείς και μη ρυθμισμένες διαδικασίες» και τονίζει ότι σήμερα η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» είναι συμβεβλημένη με τρεις τέτοιες επιχειρήσεις, οι οποίες ανακυκλώνουν το 80%-90% των ποσοτήτων.
—Ποιοι ανακυκλώνουν τα ηλεκτρικά απόβλητα
Πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες ανακυκλώνουν ολόκληρη την γκάμα συσκευών. Κατά τόπους έχει συμβληθεί επίσης με μικροεπεξεργαστές μεμονωμένων κατηγοριών συσκευών (π.χ. τηλέφωνα, κινητά, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα), οι οποίοι είναι αρμόδιοι για την περιοχή τους.
Οι ως άνω συμβεβλημένες επιχειρήσεις προέκυψαν κατ’ επιλογή της «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» περίπου το έτος 2004 χωρίς να διαθέτουν κάποια ιδιαίτερα πλεονεκτήματα (εγκαταστάσεις κλπ.) που να δικαιολογούν την επιλογή αυτών και τον αποκλεισμό των υπολοίπων επιχειρήσεων του κλάδου.
—Η πορεία του χρήματος
Τα έσοδα της «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ», από τα οποία επιδοτεί τις ανωτέρω δραστηριότητες των συμβεβλημένων επιχειρήσεων, προέρχονται από ποσά που εισπράττει από τους υπόχρεους παραγωγούς, εισαγωγείς, διανομείς κλπ. των προϊόντων στην Ελλάδα.
Το κόστος αυτό στην πραγματικότητα μετακυλίεται στον καταναλωτή, ο οποίος το πληρώνει κατά την αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών προϊόντων. Επομένως, οι εισφορές ανακύκλωσης είναι χρήματα που πληρώνει ο Έλληνας καταναλωτής, οι οποίες δεν είναι όμως διακριτές επί του τιμολογίου (σε αντίθεση με όσα ορίζει η ΚΥΑ 112145/2004, ΦΕΚ1916/Β/24-12-2004) και ως εκ τούτου δεν είναι γνωστό το σύνολο των εισφορών που συγκεντρώνονται, πώς διαχειρίζονται και πού καταλήγουν.
—Η θέση του εταιρειών ανακύκλωσης μεταλλικών απορριμμάτων στο ρεύμα
Οι εταιρίες-μέλη του Συνδέσμου είναι υποχρεωμένες να παραδίδουν στην «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» όσα υλικά παραλαμβάνουν οι ίδιες είτε από πλανόδιους, είτε απευθείας.
Κατά την παράδοση των υλικών, η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» καταβάλλει τίμημα το οποίο ορίζει η ίδια μονομερώς, δίχως να υπάρχει δυνατότητα διαπραγμάτευσης και δίχως να γνωστοποιείται στα μέλη του Συνδέσμου ο τρόπος και τα στοιχεία βάσει των οποίων γίνεται ο υπολογισμός (π.χ. ένα βασικό κριτήριο θα μπορούσε να είναι η χρηματιστηριακή τιμή που υπάρχει για τα περισσότερα από τα εν λόγω αγαθά).
Ως εκ τούτου, όπως ενημερώνει ο σύνδεσμος παρότι τα μέλη του έχουν αδειοδοτηθεί από το ελληνικό δημόσιο και έχουν προβεί στις σχετικές (εν μέρει πολύ υψηλές) επενδύσειςπροκειμένου να δραστηριοποιούνται στην επεξεργασία των υλικών, αφενός δεν έχουν την δυνατότητα να ασκούν την συγκεκριμένη δραστηριότητα δίχως να συμβληθούν με την «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ», αφετέρου η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» δεν συμβάλλεται μαζί τους παρά μόνο ως προς την παραλαβή (συλλογή) και φύλαξη ΑΗΗΕ, και με τιμές πολύ χαμηλότερες από εκείνες που θα μπορούσαν να επιτύχουν στην ελεύθερη αγορά. Προς το σκοπό αυτό η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» απαιτεί από τα μέλη του συνδέσμου την υπογραφή συμβάσεων με προδιατυπωμένους όρους, ήτοι κατ΄ ουσία συμβάσεων προσχώρησης, μονοετούς διάρκειας.
—Μονοπώλιο
Ο σύνδεσμος υποστηρίζει ότι «με την συμπεριφορά αυτή παραβιάζονται οι κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού και δημιουργείται μονοπωλιακό περιβάλλον εις βάρος των μελών του Συνδέσμου μας και των καταναλωτών».
Εμποδίζεται, δηλαδή, «η δραστηριοποίησή των μελών μας στην αγορά επεξεργασίας και διάθεσης ανακυκλώσιμων υλικών, δεδομένου ότι η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ», ως σύστημα διαχείρισης του συνόλου των οικιακών συσκευών, αρνείται την συνεργασία μαζί μας».
Όπως αναφέρει ο σύνδεσμος «υποχρεούμαστε να συνεργαζόμαστε με την «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» στον τομέα της συλλογής και ενδιάμεσης αποθήκευσης των παλαιών συσκευών υπό τους δυσμενείς για εμάς όρους που μονομερώς μας επιβάλλει,
– με δεδομένο ότι οι τιμές στις οποίες η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» αγοράζει από τα μέλη μας τα συλλεγόμενα από αυτά υλικά είναι εξαιρετικά χαμηλές, θεωρούμε σφόδρα πιθανό τα μέλη μας να «ξαναπληρώνουν» ένα διαχειριστικό κόστος το οποίο έχει ήδη καταβληθεί από τον καταναλωτή μέσω της μετακύλισης του τέλους ανακύκλωσης της κάθε συσκευής στην τελική τιμή πώλησης στην αγορά,
– αχρηστεύονται μεγάλες επενδύσεις των μελών μας, οι οποίες έγιναν για τους σκοπούς της δραστηριοποίησής τους στην σχετική αγορά και αδειοδοτήθηκαν από το κράτος,
– τα μέλη μας στερούνται δικαιώματος συμμετοχής σε διαγωνισμούς δημοσίων οργανισμών και ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΛΤΑ κλπ.) λόγω του ότι δεν είναι συμβεβλημένα με την «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ», με αποτέλεσμα να συμμετέχουν στους εν λόγω διαγωνισμούς και να επωφελούνται από την τεράστια αξία των ανακυκλούμενων από αυτούς υλικών μόνο οι λίγες συμβεβλημένες με την «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» εταιρείες,
—Παρέμβαση στην επιτροπή ανταγωνισμού
Η παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, στην οποία έχει ήδη προσφύγει εδώ και δύο χρόνια ο Σύνδεσμός μας εκπροσωπώντας περισσότερες από 90 αδειοδοτημένες εταιρείες του κλάδου, θα πρέπει να οδηγήσει:
– στην απελευθέρωση της αγοράς διάθεσης των ανακυκλούμενων υλικών από παλιές συσκευές υπό την έννοια, ότι οι εταιρίες που είναι αδειοδοτημένες για την επεξεργασία των εν λόγω υλικών να μπορούν να διαθέτουν ελεύθερα τα απορρυπασμένα μέταλλα που συλλέγουν και διαλέγουν,
– σε διαφάνεια του τρόπου καθορισμού της τιμής που καταβάλλει η «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» για τα αποδιδόμενα σε αυτή υλικά σε όσους συλλέγουν αλλά δεν επεξεργάζονται τα υλικά αυτά,
– στην επιβολή της διακριτής αναγραφής του τέλους ανακύκλωσης συσκευών στα τιμολόγια αγοράς τους από τους καταναλωτές, ώστε να δημιουργηθεί περιβάλλον διαφάνειας στην κατανομή του κόστους και των εσόδων ανακύκλωσης συσκευών μεταξύ της «Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ» και των δραστηριοποιούμενων στον τομέα της ανακύκλωσης συσκευών εταιριών.
Όλη αυτή η κατάσταση έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο την ανακύκλωση των ΑΗΗΕ με αποτέλεσμα ενώ το σύστημα διακηρύττει «χρυσά κέρδη», η χώρα μας απέχει κατά πολύ από τους στόχους που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καταλαμβάνοντας μία από τις τελευταίες θέσεις κατάταξης μεταξύ των κρατών μελών στην ανακύκλωση μεταλλικών απορριμμάτων, πληρώνοντας ο ελληνικός λαός και το ελληνικό δημόσιο πρόστιμα στην ΕΕ για τη μη επίτευξη των στόχων.
Αυτά για την αποκατάσταση της αλήθειας» καταλήγει η ανακοίνωση.